سرطان معده ناشی از تجمع غیرطبیعی گروهی از سلولها در معده است که در نهایت باعث تشکیل تودهای در معده میشود. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی سالانه ۷۲۳۰۰۰ نفر در اثر این سرطان از دنیا میروند.
سرطان معده پنجمین سرطان شایع در جهان است و از نظر تعداد مرگومیر در میان سرطانها، سومین سرطان کشنده در سراسر جهان است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت ایران، سرطان معده شایعترین سرطان در بین مردان ایرانی است.
علائم سرطان معده چست؟ علل سرطان معده چیست؟ با ادامهی این مطلب همراه باشید تا سرطان معده را بهتر بشناسید.
در ایالات متحده تقریبا ۲۵۵۰۰ مورد جدید سرطان معده در سال شناسایی میشود؛ این تعداد تقریبا معادل ۲ درصد از کل سرطان معده جهان در سال است. اغلب افرادی که به این سرطان مبتلا میشوند، زمانی از بیماری خود اطلاع مییابند که بیماری آنها پیشرفت یا متاستاز کرده است. متاستاز (فراگستری) گسترش سلولهای سرطانی به بافتها و نقاط جدید بدن است.
حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از سرطانهای معده را «آدنوکارسینوم معده» تشکیل میدهد. در این حالت سرطان از سلولهای تولیدکنندهی مخاط (سلولهای پوشانندهی لایهی داخلی معده) گسترش مییابد.
علائمی وجود دارد که میتواند از علائم سرطان معده به شمار آید، ولی چون برخی از این علائم میتواند برای بیماریهای کمخطر دیگری نیز باشد، تشخیص زودهنگام سرطان معده کار دشواری است. معمولا سرطان معده زمانی شناسایی میشود که کاملا گسترش یافته است.
علائم اولیهی سرطان معده شامل علائم زیر است:
- احساس سیری بیش از حد یا سیری زودهنگام زمان مصرف وعدههای غذایی؛
- اختلال و دشواری در بلع؛
- احساس نفخ بعد از صرف غذا؛
- آروغ زدنهای مکرر؛
- سوزش معده؛
- سوء هاضمهای که برطرف نمیشود؛
- معدهدرد یا درد در قفسهی سینه؛
- احساس به دام افتادن باد در شکم؛
- استفراغ (گاهی همراه با خون).
وجود علائم و نشانههای زیر میتواند نشانهای از گسترش سرطان باشد و فرد باید آنها را جدی بگیرد (در صورت مشاهده به پزشک مراجعه کنید).
۱. دیسفاژی یا اختلال و دشواری در بلع.
۲. سوءِ هاضمه به همراه حداقل یکی از علائم کاهش وزن غیرمنتظره، ناخوشی و کمخونی (بیمار معمولا احساس خستگی میکند و ممکن است مشکل تنفسی نیز داشته باشد).
بر اساس اعلام سرویس سلامت همگانی بریتانیا افراد بالای ۵۵ سال که بهطور مداوم مشکل سوءِ هاضمه دارند، باید به پزشک مراجعه کنند.
افرادی که مشکل سوءِ هاضمه به همراه یکی از موارد زیر را در سوابق پزشکی خود دارند، باید به پزشک مراجعه کنند:
- فامیل نزدیک یا عضوی از خانواده که سابقهی سرطان معده داشته باشد؛
- بیماری مری بارت که تغییر بافت قسمت انتهایی مری از اپیتلیوم سنگفرشی به مخاط گوارشی است؛
- دیسپلازیا که اجتماع غیرطبیعی سلولهاست. معمولا حالت پیش سرطانی سلولهاست؛
- گاستریت یا ورم معده؛
- کمخونی پرنیشیوز که در این بیماری معده نمیتواند ویتامین ب۱۲ را به خوبی از غذا جذب کند؛
- سابقهی زخم معده.
با پیشرفت سرطان معده کمکم علائم و نشانههای زیر در فرد نمایان میشوند:
- تجمع مایعات در معده؛
- کمخونی؛
- مدفوع سیاه یا وجود خون در مدفوع؛
- خستگی؛
- از دست دادن اشتها؛
- کاهش وزن.
عوامل افزایشدهندهی خطر ابتلا به سرطان معده
عواملی که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش میدهند، عبارتند از:
- شرایط خاص پزشکی: از جمله بیماریهای ازوفاژیت (التهاب مری)، ریفلاکس معدهای مروی (بازگشت اسید به مری)، زخم معده، مری بارت، ورم معدهی مزمن و پولیپ معده.
- سیگار: افرادی که برای مدتی طولانی و به طور منظم سیگار کشیدهاند در مقایسه با افراد غیرسیگاری دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده هستند؛
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری برای اغلب افراد بیخطر است، اما در برخی از افراد میتواند موجب عفونت و زخم معده شود. زخم معدهی مزمن خطر سرطان معده را افزایش میدهد؛
- سابقهی خانوادگی: فامیل نزدیک یا عضوی از خانواده که سابقهی سرطان معده داشته باشد؛
- مصرف غذاهایی که امکان دارد در آنها سموم قارچی آفلاتوکسین وجود داشته باشد: این سموم میتواند در روغنهای خام گیاهی، دانههای کاکائو، برخی از خشکبار مانند پسته، بادام زمینی، انجیر و سایر غذاهای خشکشده و ادویهجات وجود داشته باشد؛
- رژیم غذایی: افرادی که بهطور منظم ماهی شور، غذاهای پرنمک، گوشتهای دودی و ترشیجات مصرف میکنند، احتمال ابتلا به سرطان معده در آنها بیشتر است؛
- سن: خطر ابتلا به سرطان معده پس از ۵۵ سالگی به طرز چشمگیری افزایش مییابد؛
- جنسیت: احتمال ابتلا به سرطان معده در مردان دو برابر زنان است؛
- سابقهی ابتلا به سرطان یا داشتن بیماری سرطان در حال حاضر: احتمال ابتلا به سرطان معده در مبتلایان به سرطان مری یا سرطان لنفوم غیر هوچکین بیشتر است. احتمال بروز سرطان معده در مردانی که سرطان پروستات و بیضه داشتهاند یا دارند و زنانی که سرطان دهانهی رحم، تخمدان و پستان داشتهاند یا دارند نیز بیشتر اشت؛
- برخی از عملهای جراحی: مخصوصا عمل جراحی روی معده یا بخشهایی که روی معده تأثیر دارند، مانند عصب واگ.