چگونه دل پیچه و اسهال را درمان کنیم

دل پیچه یکی از آن مشکلاتی است که شاید در ظاهر ساده به نظر برسد، اما بشدت آزاردهنده است. احتمالا برخی از شما، همین چند شب پیش دل پیچه را تجربه کرده اید؛ داستان همیشگی شب یلدا و پرخوری ها و عوارض ناشی از این عادت غذایی اشتباه.

معمولا در این شرایط یکی از توصیه های بزرگ ترها برای درمان دل پیچه، مصرف سیب البته با قوانین ویژه است یعنی پوست یک سیب را کامل بکنید، آن را رنده کرده و صبر کنید رنگش قهوه ای شود. مصرف این سیب مثل آب روی آتش عمل می کند و باعث می شود از شر دل پیچه خلاص شوید.

آیا چنین موضوعی ریشه علمی دارد یا باید در گروه باورهای اشتباه قرار بگیرد؟ برای پاسخ به این پرسش باید کمی به عقب برگردیم و به علت دل پیچه برسیم. ریفلاکس یا همان برگشت اسید معده به مری علاوه بر

ایجاد می کند و می تواند یک بیماری مجزا یا به دلایلی مثل پرخوری و مصرف انواع خوراکی ها در مدت زمانی کوتاه باشد.

در چنین شرایطی طب سنتی مصرف سیب را توصیه می کند؛ سیب پوست کنده و رنده شده. پوست کنده به این دلیل که ایجاد نفخ و سنگینی نکند و رنده شده چون زودتر هضم و جذب می شود و در مدت زمان کوتاه تری دل پیچه تان بهبود می یابد. البته افراد مسن، افرادی که دستگاه گوارش آسیب پذیری دارند و بچه ها برای رفع دل پیچه و نفخ بهتر است بعد از غذا مقداری عرق نعناع بنوشند.

در این بین باید در خوردن برخی خوراکی ها بیشتر دقت کنید. به عنوان مثال، خوردن زردآلو بویژه صبح ناشتا یا پس از صرف غذاهای سنگین باعث دل پیچه می شود. مصرف زیاد انگور و زیاده روی در مصرف مواد غذایی با طبع سرد نیز ازجمله مهم ترین دلایل ایجاد دل پیچه و حتی اسهال ساده است. در این شرایط هم می توانید از سیب کمک بگیرید

درمان دل پیچه

همچنین مسمومیت غذایی بسرعت روی دستگاه گوارش تاثیر می گذارد و علائمی مثل دل درد، دل پیچه، نفخ، گاز، حالت تهوع، اسهال و استفراغ ایجاد می کند. مسمومیت بین سالمندان، بچه های کم سن و سال و افرادی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند، بشدت خطرناک است و این افراد باید هرچه سریع تر تحت درمان قرار بگیرند.

بنابراین خوردن سیب یا هر ماده غذایی دیگری نمی تواند با مسمومیت مقابله کند و تنها روش درمان، مصرف داروهای مناسب است. بد نیست بدانید در گوجه فرنگی های سبز و نارس، ماده ای به نام سولانین وجود دارد که سمی است و باعث ایجاد مسمومیت و دل پیچه می شود در حالی که متاسفانه خیلی از خانم ها با گوجه فرنگی سبز (کال) ترشی درست می کنند و سلامت خود و خانواده شان را به خطر می اندازند.

پس اگر در صورت مصرف ترشی گوجه فرنگی دچار دل پیچه شدید، فراموش نکنید کاری از دست سیب برنمی آید. اگر دل پیچه ازجمله علائم بیماری های گوارشی مثل عدم تحمل لاکتوز، عدم تحمل گلوتن، التهاب پانکراس، آندومتریوز، زخم های گوارشی، سنگ کیسه صفرا یا کلیه، سندرم روده تحریک پذیر و... باشد باز هم با خوردن سیب بهتر نمی شوید و نیاز به مداخلات درمانی جدی دارید.

علایم و نشانه ها

شدت بیماری اسهال را با درجه بندی که از ملایم تا وخیم طبقه بندی شده نشان میدهند. مثلا فردی که در درجه ملایم قرار دارد فقط ممکن است که دارای کمی افزایش حرکت در روده اش باشد.در عوض کسی که در دسته وخیم جای دارد ممکن است آنقدر افزایش حرکت در روده داشته باشد که مجبور باشد هر 20 الی 30 دقیقه به دستشویی برود.در این حالت بدن میزان زیادی آب و املاح ازدست خواهد داد و این ریسک کم آبی را در بدن به میزان زیادی افزایش میدهد.از طرفی اسهال ممکن است در برخی شرایط همراه با تب(دمای بدن بالای 38 درجه سانتیگراد) , دل درد و دل پیچه باشد.

مراقبت در منزل

نوشیدن مایعات به میزان کافی

اغلب بیماران مبتلا به اسهال غیر وخیم تنها با نوشیدن مایعات کافی در منزل درمان میشوند. مایعات باید حاوی آب, نمک, و قند باشد وتنها نوشیدن مایعات شیرین کافی نیستند .آبمیوه های رقیق و شیرین به همراه کمی نمک و انواع سوپها نیز غذاهای مفیدی هستند که توصیه میشوند. یک راه خوب برای تشخیص میزان آب بدن توجه به رنگ ادرار و فرکانس ادرار کردن است.بیماری که دفع ادرار کمی دارد و رنگ ادرارش زرد تیره است نیاز به نوشیدن مایعات بیشتری دارد.به طور نرمال رنگ ادرار زرد روشن است و تقریبا هر 3تا 4 ساعت نیاز به دفع ادرار ایجاد میشود.

اگر بدن فردی کم آب شود و او قادر به نوشیدن مایعات کافی از طریق دهان نباشد, باید از راه تزریقی هیدراته شود و اینکار معمولا در اورژانسها انجام میگیرد.

رژیم غذایی

این بیماری رژیم غذایی خاصی ندارد.اگرچه تغذیه مناسب و کافی در یک اپیزود اسهال حاد دارای اهمیت بالایی است.حتی اگر فرد هیچ اشتهایی ندارد,توصیه میشود که برای مدتی فقط آب و مایعات بنوشد.خوردن غلات و حبوبات آبپز(نظیر سیب زمینی,رشته فرنگی,برنج,گندم و جو) به همراه نمک به بیمارانی که اسهال آبکی دارند توصیه میشود. موز ,سوپ و سبزیجات آب پز هم غذاهای مناسبی هستند.

داروهای ضد اسهال

اگر اسهال خونی نباشد و تب وجود نداشته باشد میتوان از برخی داروها برای کاهش اسهال استفاده کرد.این داروها علت اسهال را برطرف نمیکننداما برای کاهش فرکانس اسهال و حرکات روده مفید واقع میشوند:

•Loperamide

•Diphenoxylate

•Bismuth

از این دسته داروها هستند.

آنتی بیوتیک ها

در برخی موقعیتها آنتی بیوتیکها توصیه میشوند:

1)اسهال متوسط تا شدید مسافرتی

2)دفع بیش از 8 بار اسهال آبکی که منجر به کم آبی میشود و اسهالی که بیش از یک هفته طول کشیده باشد و اسهال در کسی که نقص ایمنی دارد و یا اسهالی که منجر به بستری شدن شده باشد.

پیش گیری از اسهال

افراد بزرگسال مبتلا به اسهال باید مراقب باشند که بیماری را به دیگر افراد خانواده و دوستان و همکارانشان سرایت ندهند.فرد مبتلا در تمام طول بیماری قادر به آلوده کردن اطرافیان است.میکروارگانیسمهای مولد اسهال از طریق دستها به دهان اطرافیان منتقل میشود .بنابراین شستن مداوم دستها و دور انداختن دستمال و غیبت از مدرسه و محل کار میتواند از انتشار بیماری جلوگیری کند.

افداماتی برای جلوگیری از اسهال شدن

دستها باید ترجیحا با صابونهای آنتی باکتریال و به مدت 15 تا 30 ثانیه شسته و سپس به خوبی خشک شوند.هنگام شستشو باید توجه خاصی نسبت به ناخنها , بین انگشتان و مچ دست مبذول داشته شود.اگر برای شستن دستها سینک دستشویی در دسترس نیست, دستمالهای مرطوب با پایه الکل میتواند جایگزین مناسبی باشد.

پیشگیری تغذیه ای

– از خوردن شیر غیر پاستوریزه و غذاهای تهیه شده از آن خودداری کنید.

– سبزیجان و میوه جات را قبل از خوردن خوب بشویید

– دمای یخچال را روی 4 درجه و پایین تر و دمای فریزر را روی -17 درجه و پایین تر تنظیم کنید.

– غذاهای نیمه پخته و نیمه سرخ شده و آماده را در اسرع وقت مصرف کنید.

– غذاهایی مانند گوشت و ماهی و پرندگان را جدای از غذاهای غیر پختنی و آماده برای خوردن قرار دهید.

– هنگام بریدن غذاهای غیر پختنی دستها و چاقو را به خوبی بشویید.

– غذاهایی مانند گوشت حیوانات را در دمای مناسب و به مدت مناسب بپزید.

در این موقعیتها کمک بخواهید:

– اسهال آبکی شما منجر به کم آبی بدنتان شده است.علایم کم آبی:خستگی,دهان و زبان خشک,تشنگی,گرفتگی عضلانی, ادرار پررنگ, عدم وجود ادرار, سرگیجه و سیاهی رفتن چشمها هنگام ایستادن.در صورت ادامه یافتن کم آبی منجر به دل درد, درد سینه,منگی و کاهش هشیاری میشود.

– دفع مدفوع شل همراه با خون و موکوس

– اسهال سیاه رنگ

– تب بالای 38 درجه

– دفع مدفوع شل بیش از 6 بار در روز و حالت بیمار گونه بیش از 48 ساعت

– درد بسیار شدید شکم

اسهال مسافرتی شایعترین بیماری است که مسافرین را درگیر می‏کند. همه ساله بین 50-20% مسافرین پروازهای بین الملل، تقریباً 10 میلیون نفر، دچار اسهال می‏شوند. معمولاً علائم بیماری در هفته اول مسافرت بروز می‏نماید اما بهرحال در تمام مدت سفر حتی پس از بازگشت به خانه امکان ابتلا وجود دارد. مهمترین عامل خطر ، مقصد مسافر می‏باشد. سفر به کشورهای در حال توسعه نظیر امریکای لاتین، آفریقا، خاورمیانه و آسیا شانس ابتلا بالاتری دارند. بالغین جوان، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و بیماران مبتلا به دیابت یا بیماریهای التهابی روده و کسانیکه از آنتی اسیدها و مهارکننده H2 استفاده می‏کنند در معرض خطر بیشتری هستند. استفاده از آب یا غذای آلوده، عامل اصلی عفونت می‏باشد.

● علائم شایع اسهال مسافرتی چیست؟

در اکثر موارد اسهال مسافرتی بطور ناگهانی شروع می‏شود. در طی بیماری، دفعات، حجم و وزن مدفوع افزایش می‏یابد. تغییر قوام مدفوع نیز بسیار شایع می‏باشد. بطور معمول، مسافر در طی روز، حدود 4 تا 5 مرتبه، دفع آبکی یا شلی را تجربه می‏کند. سایر علائم همراه و شایع عبارتند از تهوع، استفراغ، دل درد، نفخ، تب، تکرر ادرار و ضعف. اسهال مسافرتی در اکثر موارد خوش خیم بوده و در طی 2-1 روز بدون درمان بهبود می‏یابد و بندرت مخاطره آمیز است. در 90% موارد طی یک هفته و در 98% موارد در طی یکماه بهبودی کامل حاصل می‏شود.

● چه عواملی سبب اسهال مسافرتی می‏شود؟

عوامل عفونی علت اصلی اسهالهای مسافرتی می‏باشند. تقریباً در 80% موارد، عامل اصلی، آنتروپاتوژنهای باکتریال می‏باشند. در کشورهای مورد مطالعه شایعترین عامل جدا شده اشریشیاکولی آنتروتوکسیک (ETEC) بوده است.

علت اسهال و دل پیچه گرفتن + نحوه درمان در خانه

خوردنی های بین راهی بیشترین دلیل اسهال در مسافرت

ETECسبب بروز اسهال آبکی همراه دل درد و تب خفیف یا بدون تب می‏شود. علاوه بر ETEC عوامل باکتریال بیماریزای دیگر، ویروسها و انگلهای بیماریزای روده‏ای نیز می‏توانند عامل بروز اسهال مسافرتی باشند.

● چگونه می‏توان از ابتلا به اسهال مسافرتی پیشگیری کرد؟

زمانیکه به مناطقی مسافرت می‏کنید که احتمال آلودگی آب آشامیدنی وجود دارد در طی مسافرت خود به نکات ذیل توجه داشته باشید:

– از آب لوله کشی شهری جهت آشامیدن و یا مسواک زدن استفاده نکنید

– اگر در بطری آب آشامیدنی قبلاً باز شده است از آن استفاده نکنید

– از یخ استفاده نکنید مگر آنکه مطمئن باشید که از آب تصفیه شده تهیه شده است.

– محصولات لبنی و شیر غیر پاستوریزه استفاده نکنید

– سبزی و میوه خام نخورید دیگر آنکه پوست آن را خودتان کنده باشید.

– سالاد میوه خرد شده استفاده نکنید.

– کاهو و یا برگ خام سبزیجات دیگر (نظیر اسفناج) را نخورید

– از مصرف گوشت یا ماهی خام و یا نیم پز خودداری نمایید

– از خرید و مصرف غذاهایی که افراد دوره گرد در خیابان می‏فروشند خودداری نمایید

– نوشابه های گاز دار بسته بندی، چای و قهوه گرم، آب جوشیده و یا آب کلردار و یا یددار استفاده کنید.

جوشاندن آب باعث از بین رفتن عوامل مسبب اسهال شده و می‏توانید از آن بیاشامید. آب را به مدت 1 دقیقه به‏خوبی جوشانده و پس از سرد شدن در دمای معمولی اتاق (یخ اضافه نکنید) استفاده نمایید. اگر به ارتفاعات بالا مسافرت می‏کنید آب را به مدت 3 دقیقه بجوشانید.